با افزایش قیمت مسکن و سخت‌تر شدن شرایط خرید خانه، بسیاری از افراد به سمت روش‌های دیگری مانند رهن و اجاره روی آورده‌اند. این دو روش، گزینه‌هایی هستند که به افراد اجازه می‌دهند بدون مالکیت کامل، در خانه‌ای سکونت داشته باشند. هرچند که هر یک از این دو روش دارای مزایا و معایب خاص خود هستند، انتخاب اجاره یا رهن بستگی زیادی به شرایط مالی، اهداف بلندمدت و نیازهای شخصی فرد دارد. در این مقاله از ملاکچی به بررسی عمیق و جامع این دو گزینه پرداخته و خواهیم دید که رهن بهتر است یا اجاره.
تعریف رهن و اجاره
پیش از ورود به جزئیات، بهتر است ابتدا تعریفی از هر یک از این دو روش ارائه دهیم.
- رهن: در قرارداد رهن کامل، مستاجر مبلغ قابل توجهی به عنوان سپرده نزد صاحبخانه قرار می‌دهد. در این حالت، مستاجر مبلغی برای اجاره ماهانه پرداخت نمی‌کند، بلکه مبلغ کلان به صورت یک‌باره پرداخت و تا پایان قرارداد نزد مالک باقی می‌ماند. این مبلغ در پایان قرارداد به مستاجر بازگردانده می‌شود.
- اجاره: در قرارداد اجاره، مستاجر مبلغی به عنوان پیش‌پرداخت و سپس به صورت ماهانه مبلغی به عنوان اجاره‌بها به صاحبخانه پرداخت می‌کند. این هزینه‌ها غیرقابل بازگشت هستند و به عنوان درآمد مالک محسوب می‌شوند.
مقایسه جنبه‌های مالی رهن و اجاره
یکی از مهم‌ترین عوامل در انتخاب رهن یا اجاره، شرایط مالی است. افراد باید در نظر بگیرند که آیا توانایی پرداخت مبلغ کلان برای رهن کامل را دارند یا ترجیح می‌دهند مبلغ کمتری را به صورت ماهانه بپردازند.
- رهن: در روش رهن، مبلغ سپرده به عنوان سرمایه نزد صاحبخانه باقی می‌ماند و در پایان قرارداد به مستاجر بازگردانده می‌شود. به عبارت دیگر، مبلغ پرداختی توسط مستاجر به‌عنوان نوعی پس‌انداز عمل می‌کند و او سرمایه‌اش را در طول مدت قرارداد از دست نمی‌دهد.
- اجاره: در روش اجاره، مبلغی که به صورت ماهانه پرداخت می‌شود، دیگر قابل بازگشت نیست و به عنوان هزینه زندگی در نظر گرفته می‌شود. از آنجا که این مبلغ به عنوان درآمد به مالک تعلق می‌گیرد، مستاجر باید هزینه‌ها را به صورت دوره‌ای پرداخت کند و این هزینه‌ها در نهایت برای او سود مالی ندارند.
سودآوری و سرمایه‌گذاری با رهن و اجاره
یکی دیگر از مواردی که باید در نظر گرفته شود، امکان حفظ و افزایش سرمایه در طول زمان است. این موضوع برای افرادی که سرمایه‌گذاری برایشان اهمیت دارد، بسیار مهم است.
- رهن: از دیدگاه سودآوری، رهن به افراد این امکان را می‌دهد که سرمایه خود را در طول قرارداد حفظ کنند و در پایان قرارداد مبلغ پرداختی را بازگردانند. به همین دلیل، رهن گزینه بهتری برای افرادی است که به دنبال حفظ سرمایه و جلوگیری از هزینه‌های بی‌بازگشت هستند.
- اجاره: با اینکه پرداخت ماهانه اجاره هزینه‌ای غیرقابل بازگشت است، اما از طرف دیگر اجاره به مستاجران اجازه می‌دهد مبلغ کمتری نسبت به رهن پرداخت کنند و این امکان را دارند که در فرصت‌های دیگر، سرمایه خود را برای دیگر سرمایه‌گذاری‌ها به کار ببرند. برای افرادی که به دنبال فرصت‌های سرمایه‌گذاری دیگر هستند و توان مالی محدودی دارند، اجاره ممکن است گزینه بهتری باشد.
افزایش اجاره‌بها و ثبات مالی در رهن و اجاره
ثبات مالی از موارد دیگری است که باید در نظر گرفت، خصوصاً در شرایط اقتصادی که ممکن است تورم بالا برود و هزینه‌ها افزایش یابد.
- رهن: در قراردادهای رهن کامل، مبلغ توافق شده تا پایان قرارداد ثابت می‌ماند و این یکی از مزایای بزرگ رهن است. به همین دلیل مستاجر نیازی به نگرانی بابت افزایش هزینه‌ها در طول دوره قرارداد ندارد و می‌تواند بر اساس این ثبات مالی، برنامه‌ریزی کند.
- اجاره: اجاره‌بها معمولاً به صورت سالانه و بر اساس توافق طرفین و میزان تورم قابل افزایش است. بنابراین، مستاجران ممکن است با افزایش هزینه‌ها مواجه شوند که این امر می‌تواند برای آن‌ها به لحاظ مالی سنگین باشد.
انعطاف‌پذیری و امکان جابجایی در رهن و اجاره
انعطاف‌پذیری از دیگر عوامل کلیدی است که ممکن است بر تصمیم افراد تاثیرگذار باشد. برای مثال، ممکن است برخی افراد نیاز به جابجایی مکرر داشته باشند و این امر در انتخاب بین رهن و اجاره بسیار مؤثر است.
- رهن: از آنجا که قراردادهای رهن معمولاً برای مدت طولانی‌تری بسته می‌شوند، مستاجرانی که به دنبال جابجایی سریع یا مکرر هستند، ممکن است با مشکلاتی مواجه شوند. البته در صورتی که مستاجر بخواهد خانه را زودتر ترک کند، باید با صاحبخانه به توافق برسد که این امر می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
- اجاره: قراردادهای اجاره معمولاً کوتاه‌مدت هستند و به مستاجران این امکان را می‌دهند که در صورت نیاز، مکان زندگی خود را تغییر دهند. این انعطاف‌پذیری برای افرادی که به دنبال جابجایی سریع یا اجاره موقت هستند، بسیار مفید است.
شرایط بازار مسکن در رهن و اجاره
یکی دیگر از عواملی که ممکن است در تصمیم‌گیری بین رهن و اجاره موثر باشد، شرایط بازار مسکن است. در زمانی که بازار مسکن از رکود خارج شده و ارزش خانه‌ها در حال افزایش است، انتخاب رهن یا اجاره می‌تواند تاثیر متفاوتی داشته باشد.
- رهن: در بازارهای با رشد قیمت، رهن به افراد این امکان را می‌دهد که ارزش سرمایه خود را حفظ کنند و از افزایش هزینه‌های اجاره‌بها در امان بمانند.
- اجاره: در بازارهای رکودی که ارزش خانه‌ها کاهش می‌یابد، اجاره‌نشینی به مستاجران این فرصت را می‌دهد که بدون نگرانی از کاهش ارزش سرمایه، از هزینه‌های کمتر بهره‌مند شوند و از مزایای کاهش اجاره‌بها استفاده کنند.
مزایای رهن نسبت به اجاره
- حفظ سرمایه: مبلغ رهن به عنوان سرمایه باقی می‌ماند و در پایان قرارداد بازپرداخت می‌شود.
- ثبات مالی: هزینه‌های ثابت و بدون افزایش در طول مدت قرارداد.
- پرهیز از افزایش اجاره‌بها: نیازی به پرداخت هزینه‌های افزایش یافته سالانه نیست.
معایب رهن نسبت به اجاره
- نیاز به سرمایه کلان اولیه: مستاجر باید مبلغ زیادی را به عنوان رهن پرداخت کند که برای همه ممکن نیست.
- کمبود انعطاف‌پذیری: در صورت نیاز به جابجایی، خارج شدن از قرارداد ممکن است مشکل باشد.
مزایای اجاره نسبت به رهن
- عدم نیاز به سرمایه زیاد: برای اجاره نیازی به پرداخت مبلغ کلان نیست و معمولاً با پیش‌پرداخت کم می‌توان وارد قرارداد شد.
- انعطاف‌پذیری بالا: مستاجر می‌تواند در صورت نیاز به‌سرعت مکان خود را تغییر دهد.
- عدم وابستگی به تورم بازار مسکن: مستاجر تنها به میزان توافق شده هزینه پرداخت می‌کند و سرمایه‌ای در مسکن قرار نمی‌دهد.
معایب اجاره نسبت به رهن
- هزینه‌های بی‌بازگشت: هزینه‌های پرداخت شده به صاحبخانه غیرقابل بازگشت هستند.
- افزایش اجاره‌بها: معمولاً اجاره‌بها هر ساله افزایش می‌یابد که می‌تواند هزینه‌های زندگی را بالا ببرد.
- ثبات کمتر: مستاجر ممکن است هر سال مجبور به جابجایی و تغییر مکان شود.
نکات قابل توجه در رهن و اجاره منزل
در انتخاب بین رهن و اجاره، توجه به چند عامل کلیدی می‌تواند تصمیم‌گیری را آسان‌تر کند.
- وضعیت مالی: پیش از هر چیز، باید بودجه و توانایی مالی خود را در نظر بگیرید و ببینید کدام گزینه با شرایط شما همخوانی بیشتری دارد.
- مدت اقامت: اگر برای سکونت طولانی‌مدت برنامه‌ریزی دارید، ممکن است رهن کامل به‌صرفه‌تر باشد، اما در صورت اقامت کوتاه‌مدت، اجاره گزینه مناسب‌تری خواهد بود.
- شرایط بازار ملک: بررسی بازار مسکن می‌تواند به شما کمک کند که کدام انتخاب در شرایط فعلی اقتصادی به سود شماست.
- کیفیت ملک: اطمینان حاصل کنید که خانه یا آپارتمان مورد نظر از نظر امکانات و شرایط با نیازهای شما مطابقت دارد تا تجربه سکونت بهتری داشته باشید.
نتیجه‌گیری
انتخاب بین رهن و اجاره بستگی به شرایط و اهداف شخصی و مالی افراد دارد. اگر فرد توانایی پرداخت مبلغ کلان برای رهن را دارد و به دنبال حفظ سرمایه و ثبات مالی است، رهن گزینه مناسبی خواهد بود. در مقابل، اگر فرد به دنبال انعطاف‌پذیری و امکان جابجایی است و تمایل به پرداخت‌های ماهیانه دارد، اجاره گزینه‌ای معقول‌تر خواهد بود.
