مشاور حقوقی فردی متخصص و آگاه به قوانین و مقررات حقوقی است که به افراد، شرکتها و سازمانها در امور حقوقی مشاوره میدهد تا از بروز مشکلات قانونی جلوگیری کند و در صورت وقوع مسائل حقوقی، راهحلهای قانونی مناسبی ارائه کند. مشاور حقوقی معمولاً دارای تحصیلات حقوقی است و میتواند در زمینههای مختلف از جمله حقوق تجاری، حقوق مدنی، حقوق خانواده و حتی امور بینالمللی به مراجعان خود کمک کند.
مشاور حقوقی کیست؟
کارشناس یا مشاور حقوقی فردی است که، دارای اطلاعات کامل و بهروز نسبت به امور حقوقی و کیفری باشد و افراد بتوانند در حوزهی مشکلات و مسائل حقوقی خود که شامل کلیه معاملات و قراردادها، مسائل خانوادگی و کیفری و… باشد، از مشاور خود مشورت و راهنمایی لازمه را گرفته و از هر قانون و مقرراتی، اطلاع لازم خود را دریافت کنند.
اصطلاح دیگری تحتعنوان نمایندهی حقوقی نیز وجود دارد. نمایندهی حقوقی دانشآموختهی رشتهی حقوق است که در شرکت یا سازمانی دولتی استخدام شده و بیش از دو سال برای آن سازمان کار کرده باشد. در این صورت بدون داشتن پروانهی وکالت نیز میتواند بهعنوان نمایندهی حقوقی در دعاوی آن شرکت یا سازمان حاضر شود و تا حدی نقش وکیل را ایفا کند. همانگونه که گفته شد، نمایندهی حقوقی باید واجد شرایطی باشد که برای مشاور حقوقی ضروری نیست. تفاوت مهم دیگر میان این دو شخص هم در این است که مشاور حقوقی در صورت داشتن پروانه میتواند بهعنوان وکیل شرکت در دعاوی حضور داشته باشد؛ درحالیکه نمایندهی حقوقی نیازی به پروانه ندارد و تنها با ارائهی معرفینامهای از شرکت یا سازمان مربوط میتواند در دادگاه شرکت کند.
مشاوران حقوقی در چه حوزههایی فعالیت دارند؟
1- امور قراردادها: در خصوص قراردادهایی که شرکت محل فعالیت مشاور حقوقی، یکی از طرفین آن است، مشاور حقوقی بررسیهای لازم را انجام داده و نکات مهم را بیان میکند. همچنین گاهی اوقات این شخص وظیفهی تهیهی پیشنویسهای قراردادی را بر عهده داشته و برخی اوقات در بعضی شرکتها نیز قراردادها صرفا با تأیید و امضای مشاور حقوقی به توافق نهایی خواهد رسید.
2- امور دعاوی: شرکتها در طول دورهی فعالیت خود ممکن است درگیر دعاوی گوناگونی شوند که در این دعاوی یا نقش خواهان(طرحکنندهی دعوا)را دارند یا نقش خوانده(کسی که دعوایی علیه او طرح شده است). گاهی اوقات شرکتها بهجای اینکه برای این دعاوی به عقد قرارداد با وکیل دادگستری مبادرت کنند، از مشاورین حقوقی خود بهره میبرند که از این طریق، یا لوایح موردنیاز را تهیه و تدوین کنند و یا در صورت داشتن پروانهی وکالت، خود بهعنوان وکیل شرکت وارد عمل شوند.
3- امور پژوهشی و راهبری: گاهی اوقات انجام امور پژوهشی از جمله وظایف مشاور حقوقی است. این امور برای راهبری شرکت مربوط یا حل مشکلات آن انجام میشود. برای این کار، مشاور حقوقی ابتدا به مطالعات حقوقی در رابطه با موضوع موردپژوهش میپردازد و سپس گزارش یا پیشنهادهایی در آن خصوص ارائه میکند. گاهی پژوهشهای انجامشده خصوصا در ارگانهای دولتی میتواند با طی تشریفات لازم منجر به پیشنهاد لایحهی قانونی جدید یا تغییر و تفسیر قوانین موجود شود.
وظایف اصلی مشاور حقوقی
مشاور حقوقی وظایف متنوعی دارد که بسته به نیاز مراجعان متفاوت است. این وظایف شامل موارد زیر میشود:
- ارائه مشاوره حقوقی: مشاور حقوقی باید به مراجعان خود در مورد مسائلی همچون قراردادها، دعاوی حقوقی و تعهدات قانونی مشاوره دهد.
- تهیه و تنظیم قراردادها: یکی از نقشهای مهم مشاور حقوقی، تنظیم قراردادهایی است که برای حفظ حقوق مراجعان طراحی شدهاند.
- حفاظت از منافع قانونی: مشاور حقوقی به سازمانها کمک میکند تا از نظر قانونی در شرایط مطلوبی قرار داشته باشند و از وقوع تخلفات قانونی جلوگیری کنند.
- نمایندگی در دعاوی حقوقی: در مواردی که نیاز به حضور در دادگاه یا تعامل با نهادهای قضایی وجود داشته باشد، مشاور حقوقی میتواند نقش وکیل را ایفا کند.
انواع مشاور حقوقی
مشاوران حقوقی ممکن است در حوزههای مختلفی تخصص داشته باشند:
- مشاور حقوقی شرکتها: به شرکتها در امور تجاری و قراردادها کمک میکند و به آنها در جلوگیری از مشکلات حقوقی مشاوره میدهد.
- مشاور حقوقی خانواده: به مسائل حقوقی مرتبط با خانواده، از جمله طلاق، حضانت و ارث میپردازد.
- مشاور حقوقی املاک و مستغلات: این مشاوران در خرید و فروش املاک، تنظیم قراردادهای اجاره و رسیدگی به اختلافات ملکی فعالیت دارند.
- مشاور حقوقی بینالمللی: در مسائل حقوقی بینالمللی مانند قراردادهای خارجی و مسائل مهاجرت تخصص دارند.
ویژگیهای بهترین مشاور حقوقی چیست؟
1- آشنایی و تسلط کامل بر همهی قوانین مرتبط با مسائل حقوقی:
مشاور حقوقی باید مشخصاً به حقوق و قانون تجارت، حقوق و مقررات ناظر بر برند و علائم تجاری و طرحهای صنعتی و شیوه اعمال آنها، مقررات ناظر به ثبت شرکتها و تغییرات آن و…، عمیقاً آگاهی و تسلط کامل داشته باشد.
2- قدرت سخنوری بالا و توانایی متقاعد کردن افراد؛
یکی از ویژگیهایی که یک مشاور حقوقی خوب را از دیگر مشاوران این حوزه متمایز میکند، قدرت کلام و توانایی مُجاب است که از اهمیت بالایی برخوردار است.
3- مسئولیت پذیری و دلسوزی:
وکیل، کارشناس و مشاور در حوزهی حقوق، دارای مسئولیت مدنی در قبال مراجعه کننده دارد و یک مشاور حقوقی خوب، فردی است که دلسوز و مسئولیت پذیر است.
4- قادر به سادهسازی مسائل حقوقی:
سادهسازی مسائل حقوقی، هُنری است که در اثر تجربه و آگاهی در خصوص قوانین و مقررات بهروز شده، حاصل شده و سبب تمایز یک مشاور خوب از سایر مشاورین میگردد.
5- رعایت عدالت و انصاف:
عدالت، انصاف و عدم قضاوت یکطرفه، از ویژگیهای مهم یک مشاور حقوقی است.
6- قدرت تصمیمگیری بالا:
تصمیمگیری درست و مسمم بودن در مبانی حقوقی، از ویژگیهایی است که یک مشاور حقوقی خوب، باید داشته و به آن عمل کند.
7- جسور و شجاع:
شجاعت، جسارت و پایبندی به اخلاقیات در عین لطافت، از خصوصیات یک مشاور حقوقی خوب میباشد.
8- صداقت و تعهد:
پایبندی و دُرستکاری، از ویژگیهای برجستهای است که یک مشاور حقوقی باید پایبندی به آن را در دستور کاری خود، قرار داده و به آن عمل کند.
9- مُجرب و حاذِق:
یک مشاور حقوقی خوب بایستی در مبانی و قوانین و مقررات حقوقی، تجربه کافی را داشته و مهارت کافی را نیز برای پیادهسازی آن داشته باشد.
10- قابل اعتماد:
باور پذیری و قابلیت اعتماد، از ویژگیهایی است که وجه تمایزی برای یک مشاور حقوقیِ خوب از سایر مشاورین بوده و سبب موفقیت وی در امر مشاوره خواهد گردید.
چگونه میتوان مشاور حقوقی شد؟
برای تبدیل شدن به مشاور حقوقی، فرد باید در رشته حقوق تحصیل کند و پس از اتمام دورههای آموزشی، تخصص خود را در یکی از حوزههای حقوقی انتخاب کند. همچنین، مشاور حقوقی ممکن است نیاز به کسب پروانه وکالت یا ثبت در نهادهای رسمی داشته باشد.
جمع بندی
در این مقاله از بلاگ ملاکچی به بررسی نقش مشاور حقوقی پرداختیم. مشاور حقوقی نقش کلیدی در ارائه مشاورههای قانونی، جلوگیری از مشکلات حقوقی و حلوفصل اختلافات دارد. با داشتن مشاور حقوقی، افراد و سازمانها میتوانند با اطمینان بیشتری در مسیر قانونی گام بردارند و از حقوق خود بهطور مؤثری دفاع کنند.